پاسخی دیگر به اینکه «چرا نظام بانکی ایران ربوی است؟»
تاریخ انتشار: ۱۵ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۱۴۹۹۰۲
شایسته است سیاستگذار پولی، با نگاهی نو و فنی به ابعاد «مسئلۀ ربا» در بازارهای مالی کشور، توجهی ویژه داشته باشد. در این مطلب، از زاویهای دیگر ربوی بودن بازارهای مالی کشور بررسی میشود. - اخبار اقتصادی -
خبرگزاری تسنیم؛ پرونده "باجِ باجه"؛ بخش 175
کل مطالب این پرونده را {اینجا} پی بگیرید.
در پی پاسخ به این پرسش کلیدی و مهم و جهتساز بودیم که «آیا نظام بانکی ایران ربوی است یا خیر؟».
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اما عرض شد با نگاه از دو زاویه، عملیات بانکداری در جمهوری اسلامی، احتمالا ربوی است. یک زاویه در شمارۀ پیشین پرونده {اینجا} بررسی شد. در آن شماره دیدیم که نوعاً مواجهۀ حقوقی و شیوۀ حسابرسی بانکها، خصوصاً پیرو ابلاغ و اجرای قالب همسان صورتهای مالی، موسوم به IFRS به بازارهای مالی ازجمله بانکها و شرکتهای بورسی، در سالهای 1394 و 1395 (و ویرایشهای پسین آن در سالهای بعد)، صورتهای مالی عناصر بازیگر در این بازارها، نشانگر ربوی بودن عملیات بانکداری و مالی است. در این شماره، از زاویهای دیگر به مسئله میپردازیم.
بیشتر ببینید
+ رمزارزهای آنارشیست+ از حذف ارز 4200 عبرت بگیریم+ بررسی یک امکان: فروپاشی اقتصاد آمریکا توسط ایران و باشگاه تحریمیهامیدانیم پرداخت مشروط زیادت پول، چنانچه مستظهر به انجام عملیات واقعی (و تولیدی) نباشد، درهرصورت حکم ربا پیدا میکند. به همین سبب، بانکها مکلف هستند (فارغ از قرضالحسنه که بحثی علیحده دارد) در چارچوب یکی از دو الگوی «عقود مبادلهای» (مانند فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک، سلف و جعاله و الخ) یا «عقود مشارکتی» (مانند مضاربه، مشارکت مدنی، مشارکت حقوقی، مزارعه، مساقات و الخ) عمل کنند. فرض میکنیم تمام عملیات بانکهای ایران در مواجهه با سپردهگذار یا تسهیلاتگیرنده کاملاً سالم و بدون انحراف به سوی ربا و عوارض دیگر انجام میپذیرد. اما پرسشهای قابل تأمل زیر چه پاسخی خواهند داشت؟
1. خلق پایه پولی توسط بانک مرکزی، و اختصاص این اعتبار به بانکها، و از این کانال سریان و جریان پول در بدنۀ اقتصاد کشور چگونه رخ میدهد؟ آیا جز این است که بانک مرکزی، در قالب عقد قرض زماندار، و با شرط پرداخت زیادت پول، و بدون اتکا به یک فعالیت مشخص واقعی و تولیدی، و تنها در فرایند معمول یک بازار مالی، این اعتبار را به بانکها اختصاص میدهد؟ آیا از این کانال، «سرمنشأ پول پرقدرت» و مآلاً کل نقدینۀ خلق شده در کشور ربوی نیست؟!
2. مستحضرید بانکهای داخلی با یکدیگر داد و ستد قرضی دارند. سازوکار بازارهای بین بانکی چطور است؟ آیا قرض مشروط بانکها به یکدیگر، که طبعاً بدون اتکا به فعالیت واقعی انجام میگیرد، ربوی نیست؟
3. فرایندهای تعریف شده، مانند «عملیات بازار باز» که در آن به خرید و فروش اوراق قرضه مبادرت میشود چطور؟!
ملاحظه میفرمایید؟ طی سالیان متمادی، تلاش قابل توجهی صورت گرفته، تا نظام بانکی ایران را غیرربوی معرفی نماید. بعضاً توجیهات سطحی فقهی نیز برای برخی عملیاتها و سازوکارها تراشیده شده، اما میبینیم که فارغ از روح و واقعیت و پشتپردۀ عملیات بانکی، حتی ظواهر این سازوکارها ربوی است.
فراموش نکنیم تندترین عبارتها در قرآن کریم و روایات، معطوف به فعالیتهای ربوی به کار برده شده است.
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: اینجا پرونده باج باجه پرونده باج باجه عملیات بانک بانک ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۱۴۹۹۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
راهکارهای هدایت منابع تسهیلات به سمت تولید چیست؟
تولید فرآیندی است که اگر چرخ آن به درستی بچرخد قلب اقتصاد هم مرتب خواهد تپید، تپشی که البته نیاز به خونرسانی به موقع دارد و اگر این خون رسانی به درستی انجام نشود آهسته آهسته چرخ تولید هم بی رمق خواهد شد بی رمقی که به شکل مستقیم به سفره مردم رخنه خواهد کرد.
نامگذاری امسال یعنی «جهش تولید با مشارکت مردمی» و سال گذشته «مهار تورم، رشد تولید» خبر از میزان اهمیت تولید میدهد، تولیدی که البته کم هم با چالش مواجه نیست! در همین راستا ابراهیمی یکی از تولیدکنندگان کشور در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: برای واحد تولیدی خود نیازمند تسهیلات بودم، اما شرایط دشواری که برای دریافت این تسهیلات وجود داشت سبب شد منصرف بشوم.
در ادامه هم دیگر مخاطب باشگاه خبرنگاران جوان جعفری گفت: شرایط برای دریافت تسهیلات برای بخش تولید گاهی بسیار دشوار است اگر در این شرایط تسهیلگری شود گره از کار بسیاری از تولیدکنندگان باز خواهد شد.
اعتبارات بانکی به سمت تولید هدایت شود
هدایت اصولی تسهیلات بهسمت تولید بهعبارتی یکی از ارکان مهم خون رسانی به قلب تپنده اقتصاد است که اگر به درستی رخ ندهد سرعت چرخ تولید کاهش پیدا خواهد کرد. نکتهای که رهبر انقلاب حضرت آیتالله خامنهای ۵ اردیبهشت در دیدار با کارگران با اشاره به آن فرمودند: اعتبارات بانکی هم هدایت بشود به سمت تولید. امروز البته این جور نیست. باید بیشتر اعتبارات بانکی، تسهیلات بانکی به سمت تولید هدایت بشود که این را مسئولین بانکی باید به آن توجّه کنند.
اما چرا گاهی تسهیلات به سمت تولید هدایت نمیشود؟ در همین راستا سیاوش غیبیپور در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: بنگاهداری بانکها سبب میشود منابع به سمت سرمایهگذاری، تولید و اشتغال نرود و علاوه بر شکل گیری ناترازی حتی میتواند آن را تشدید کند؛ ناترازی شبکه بانکی که میتواند قلب اقتصاد و تولید کشور را دچار مشکل کند.
همچنین در ادامه حجتالله فرزانی کارشناس امور بانکی در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان میگوید: در رابطه با هدایت اعتبار به سمت تولید باید اشاره کرد که با توجه به این که سال گذشته توسط بانک مرکزی سیاست انقباضی پیش گرفته شد همین مسئله باعث شد کمی توان تسهیلات دهی بانکها کاهش پیدا کند. توان تسهیلات دهی با توجه به افزایش میانگین سپرده قانونی بانکها آن هم به میزان ۳ درصد طبیعی بود که حدود ۲۰ درصد کاهش پیدا کند و این موضوع سبب میشود یک سری از صنایع از روند تسهیلات جا بمانند و یا این که بانکها تسهیلات بیشتری به بخش اقتصادی که اطمینان خاطر مطلوبتری نسبت به باز پرداخت دارند دهند.
بنگاهداری بانکها چالشی مقابل هدایت تسهیلات به سمت تولید
این کارشناس امور بانکی همچنین گفت: موضوع دیگر بحث بنگاهداری است زمانی که بخشی از منابع بانکها منجمد و در بنگاهداری خلاصه شده است در حالی که یکی از رسالتهای آن رفع نیاز خانوار و تامین تسهیلات مورد نیاز آنها و بخش تولید است به تبع منابع به بخش دیگر تخصیص داده میشود و منابع بانک محدود میشود. منابع محدود شده بانکها که میتوانست به تولید و سرمایه در گردش واحدهای تولیدی تخصیص داده شود، اما به سوی دیگر میرود که این اقدام به بخشهای تولیدی آسیب خواهد زد. بخشهای تولیدی که میزان تسهیلات دریافتی آنها متناسب با رشد تورم نخواهد بود لذا توان واحدهای تولیدی کاهش پیدا میکند. واحدهای تولیدی به سبب این که سرمایه در گردش کوچک تری توانستند دریافت کنند و تامین بر اساس ظرفیت عملی آنها کافی نیست به ناچار ظرفیت تولید کاهش پیدا میکند و اگر به شکل کلی نگاه کرد در مجموع این فرآیند باطل به کل اقتصاد کشور آسیب خواهد زد.
فرزانی همچنین بیان کرد: موضوع دیگر این که حدود ۸ بانک بزرگ ما نزدیک ۳۰ درصد مطالبات از دولتها دارند منابعی که اگر بازگردد میتواند به سمت تولید البته با نظارت هدایت شود.
راهکارهای هدایت منابع تسهیلات به سمت تولید
او در رابطه با راهکارهای هدایت منابع تسهیلات به سمت تولید هم میگوید: لازم است که جدای از بحثهای حمایتی، بانکها بتوانند از بازگشت منابع خود به نوعی اطمینان خاطر مناسبی کسب کنند که این به اعتبارسنجی اصولی و با دقت لازم بازمیگردد. همچنین اکنون ابزار درستی برای نظارت بر مصرف تسهیلات در اختیار بانکها نیست و این ضعف سبب چالشهایی در هدایت تسهیلات به سمت تولید شده است که می طلبد بانک مرکزی در این مسیر اقدامات لازم برای نظارت بر مصرف تسهیلات ایجاد کند.
فرزانی همچنین در ادامه اظهار کرد: موضوع دیگر که بانک مرکزی و وزارت صمت به جد به دنبال آن هستند بحث تأمین مالی زنجیره تأمین (Supply Chain Finance) است که این مسیر به تسریع و تسهیل فرآیند تأمین مالی سرمایه در گردش واحدهای تولیدی بسیار کمک خواهد کرد و کاهش انحراف منابع و افزایش کارایی تخصیص منابع مالی را به همراه دارد که توجه و پرداختن بیشتر به این مسیر هم میتواند در هدایت تسهیلات به سمت تولید موثر واقع شود.
سهم تزریق تسهیلات به بخش تولید که بنابر آخرین آمار بانک مرکزی، سهم تسهیلات پرداختی در قالب سرمایه در گردش در کلیه بخشهای اقتصادی طی ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۲ مبلغ ۳۵۲۴۴.۶ هزار میلیارد ریال معادل ۷۶.۴ درصد کل تسهیلات پرداختی به صاحبان کسب و کار است.
همچنین سهم تسهیلات پرداختی بابت تأمین سرمایه در گردش بخش صنعت و معدن در ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۲ معادل ۱۳۷۲۸.۸ هزار میلیارد ریال بوده است که حاکی از تخصیص ۳۹.۰ درصد از منابع تخصیص یافته به سرمایه درگردش کلیه بخشهای اقتصادی (مبلغ ۳۵۲۴۴.۶ هزار میلیارد ریال) است و از ۱۶۷۴۳.۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات پرداختی در بخش صنعت و معدن معادل ۸۲.۰ درصد آن (مبلغ ۱۳۷۲۸.۸ هزار میلیارد ریال) در تأمین سرمایه در گردش پرداخت شده است.
در نهایت، هدایت اعتبارات بانکی به سمت تولید مطالبه مقام معظم رهبری است که میطلبد بانک مرکزی و دیگر دستگاههای مربوطه در این مسیر گام جدی بردارند هدایت منابعی که اگر بهدرستی رخ دهد میتواند به پایداری شاخصهای کلان اقتصادی کمک مناسبی کند.
باشگاه خبرنگاران جوان اقتصادی بانک و بیمه